Van ‘witte elite’ naar meer diversiteit

De studie rechtsgeleerdheid is vrij populair onder jongeren met een niet-westerse afkomst. Samen vormden zij in 2015, 40% van alle rechten studenten in Nederland.[1] Toch zitten de grote advocatenkantoren vaak vol met Nederlandse namen en werken er gemiddeld weinig “buitenlanders”. De meeste buitenlandse juristen gaan te werk bij kleine kantoren.[2] In de nieuwe NPO serie Zuidas zien wij dat de Marokkaanse Sabia Bennani wordt gezien als een soort ‘liefdadigheidsproject’ om te laten zien dat kantoren wel daadwerkelijk buitenlandse namen binnenhalen. Af en toe. De serie toont dat de kantoren vooral vol zitten met ‘witte elite’.[3]  Volgens De Clerck, advocaat bij NautaDutilh is dit wel realistisch: de kantoren worden steeds diverser, maar zijn dat nog steeds niet genoeg.[4]

Dit doet mij denken aan een moment in klas 1, waarop ik trots vertelde aan de moeder van een vriendinnetje dat ik rechtsgeleerdheid wilde studeren. Zij zei daarop: “Dat denk je zeker, omdat je al die Amerikaanse series ziet he? Nou, zo zal het er niet uit gaan zien. Ik denk trouwens dat je het dan wel lastiger krijgt… Als Turkse vrouw zal je veel minder makkelijk cliënten krijgen.”

Ik weet nog hoe verontwaardigd ik thuis kwam. Met een rood hoofd vertelde ik aan mijn gezin wat ik eerder die dag had moeten aanhoren. Onzin, vond ik het, het ligt er toch aan hoe goed je bent en niet waar je vandaan komt? Maar hoe verklaren wij dan het “tekort” aan buitenlandse medewerkers in de grootste kantoren? Zijn het de kantoren die hen niet aan willen nemen of heeft het te maken met cliënten die geen advocaat met een buitenlandse afkomst willen hebben?

Ik sprak hierover met Emine Baldan. Zij is advocate bij een Nederlands kantoor, namelijk bij Schoemaker advocaten te Deventer. Zelf heeft zij echter een Turkse achtergrond. Toen ik met haar sprak, gaf zij aan dat er bij haar eigenlijk nooit sprake is van rassendiscriminatie, maar wel van genderdiscriminatie. Ze vertelde mij hierover:  “Sommige cliënten willen graag een mannelijke advocaat, omdat ze denken dat een man daadkrachtiger is dan een vrouw. De eerste keer dat ik dit meemaakte, was ik net begonnen en was ik echt verbaasd dat zulke vooroordelen nog bestonden. Het komt gelukkig niet heel vaak voor.”

Mevrouw Baldan vertelde mij verder dat ze cliënten had van veel afkomsten, maar dat de laatste tijd wel veel Turkse mensen bij haar kwamen. Dit heeft er dan niet mee te maken dat de cliënt doet aan rassendiscriminatie, maar het ligt aan de taal. Zij kan namelijk mensen die minder tot geen Nederlands spreken helpen in het Turks.

De cliënten maakt het dus meestal niet uit wat voor advocaat ze hebben, als hij of zij maar kan helpen. Zou het dan zo zijn dat kantoren de niet-westerse jongeren minder snel aannemen?
Een speurtocht op het internet wijst mij erop dat het probleem misschien wel niet ligt bij de kantoren of cliënten, maar bij de studenten zélf. Het blijkt dat veel studenten met een buitenlandse achtergrond het nooit proberen bij de grotere kantoren: de grote clichés schrikken ze af, ze kennen de kantoren simpelweg niet of de cultuurverschillen zijn te groot. Zo is bij veel kantoren het netwerken op de borrels heel belangrijk en dit botst met sommige culturen. Toch blijven de kantoren zoeken naar “diversiteit”.

Hoe kan er dan voor gezorgd worden dat deze mensen wél gaan solliciteren bij ‘grotere’ bedrijven? De Nederlandse orde van Advocaten is hier jaren geleden al aan begonnen met een speciale diversiteitscommissie. Toch blijkt dat deze commissie de laatste jaren nogal inactief is, ondanks dat de doelen nog niet zijn gehaald.[5]

De grote kantoren zouden makkelijk kunnen zeggen ‘dan niet, er zijn genoeg anderen die deze baan willen hebben’. Zij doen dit echter niet en zoeken stellig verder om hun kantoor zo divers mogelijk te maken. Deze inzet alleen is niet genoeg: de commissie zou juist nu weer actiever moeten worden. De kantoren worden steeds diverser, maar we zijn er nog lang niet.

Aan de andere kant kun je natuurlijk ook vinden dat wij te veel ons best doen voor mensen die het helemaal niet willen. Toch geloof ik er niet in dat van al deze buitenlandse studenten zo’n groot deel nooit bij een groot kantoor zou willen werken. Ze hebben misschien dat extra steuntje in de rug nodig, maar kunnen zich daarna prima thuis voelen in werelden zoals die van de Zuidas.

Voetnoten

1. Vrouwe Justitia wil blank blijven, Imke van Gardingen, https://www.trouw.nl/home/vrouwe-justitia-wil-blank-blijven~a7c64f94/, geraadpleegd op 31-05-2018
2. Gezocht: allochtoon en advocaat, Teri van der Heijden. https://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/26/gezocht-allochtoon-en-advocaat-1308025-a307899 Geraadpleegd op 29-05-2018
3. Dit vinden echte advocaten van de tv serie Zuidas https://www.intermediair.nl/beroepen-functies/juridisch/dit-vinden-echte-advocaten-van-de-tv-serie-zuidas?utm_source=ad.nl&utm_medium=testlink&utm_campaign=ad_werkt&utm_content=Wat+vinden+echte+advocaten+van+de+tv-serie+Zuidas?&utm_referrer=https%3A%2F%2Fwww.ad.nl%2Fad-werkt%2Fwat-vinden-echte-advocaten-van-de-tv-serie-zuidas%7Ea56191d4%2F geraadpleegd op 30-05-2018
4. De zuidas heeft een imago probleem, Teri van der Heijden, https://www.nrc.nl/nieuws/2018/04/05/de-zuidas-heeft-een-imago-probleem-a1598318 geraadpleegd op 30-05-2018
5. De blanke balie – waarom diversiteitsbeleid faalt, https://www.advocatenblad.nl/2015/09/28/de-blanke-balie-waarom-diversiteitsbeleid-faalt/, geraadpleegd op 30-05-2018